Dạy thêm: Quản hay cấm?

Học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh (quận 1, TP HCM) trong một giờ học trên lớp. Ảnh: TẤN THẠNH

Chuyên gia giáo dục Phạm Hiệp cũng cho rằng dạy thêm, học thêm là hiện tượng toàn cầu, không phải chỉ riêng Việt Nam, thậm chí ở một số nước, nhiều GV giỏi không làm việc ở các trường chính quy mà làm ở các trung tâm dạy thêm. Tuy nhiên, không nên cho GV dạy thêm đối với học sinh của mình, vì GV có thể lạm quyền của mình ở trên lớp để ép học sinh học thêm. Người dạy thêm không nên là người cho điểm học sinh trên lớp. Việc tổ chức học 2 buổi/ngày đã hạn chế dạy thêm, học thêm. GV không được dạy chính học sinh của mình cũng là cách hạn chế dạy thêm, học thêm. Các trường cần đổi mới trong kiểm tra, đánh giá tập trung cũng sẽ góp phần giảm bớt sự ép buộc.

Bà Văn Trịnh Quỳnh An, GV Trường THPT Gia Định (quận Bình Thạnh, TP HCM), cho biết theo quy định lâu nay, GV không được dạy thêm tự phát, không được dạy học sinh mà GV đang dạy chính khóa... nhưng GV có rất nhiều cách để dạy thêm, chẳng hạn thành lập công ty để yên tâm dạy thêm đúng luật, dạy thêm ở trung tâm và thỏa thuận mức chi phí.

Theo ông Lâm Vũ Công Chính, GV Trường THPT Nguyễn Du (quận 10, TP HCM), học thêm là nhu cầu chính đáng của nhiều học sinh, trong đó có những em chỉ quen học với thầy, cô dạy ở lớp nên muốn học thêm với chính những thầy, cô này là đương nhiên, chính đáng. Vì thế, dạy thêm, học thêm tồn tại từ nhiều năm nay. Lương chưa bảo đảm cuộc sống nên GV muốn dạy thêm để cải thiện thu nhập cũng là đương nhiên.

"Sống chung" chứ không nên cấm

Đây không phải là lần đầu Bộ GD-ĐT đặt vấn đề đưa dạy thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện để có cơ sở pháp lý xử lý bên ngoài trường học. Theo các chuyên gia, đây là việc cần thiết trong bối cảnh hiện nay, nên tìm cách "sống chung" chứ không nên cấm.

Dự thảo có những quy định về điều này được nhiều chuyên gia nhận xét là rất ổn, chẳng hạn không nhất thiết GV không được dạy thêm học sinh đã dạy ở trường, cá nhân muốn dạy thêm thì đăng ký kinh doanh… Như vậy sẽ đưa dạy thêm vào hệ thống quản lý từ các cấp, xem dạy thêm là ngành nghề và phải cấp phép, giống bác sĩ được mở phòng mạch riêng thì GV cũng được mở lớp dạy thêm. Quy định vậy là rõ ràng, minh bạch, ở góc độ giáo dục là sự tôn trọng nghề nghiệp với GV, xem dạy thêm là ngành nghề hợp pháp. Tuy nhiên, dù dạy thêm trong hay ngoài nhà trường thì dự thảo nên "thoáng" và tinh gọn hơn với GV.

Hiệu trưởng một trường THCS cho biết nếu có thể bổ sung dạy thêm, học thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện thì đây là việc rất nên làm. Trong thực tế có nhiều GV ở trường công, có nhiều thời gian trống nên đi thỉnh giảng thêm ở các trường tư và chịu thuế thu nhập cá nhân. Nếu quản lý như ngành nghề kinh doanh thì sẽ mở đường cho GV đăng ký, dạy bao nhiêu học sinh, thu giá bao nhiêu và các cơ quan quản lý sẽ thu thuế. Nhưng mức thuế đối với hoạt động này cũng cần có đặc thù riêng, nếu quá cao thì vô hình trung lại đẩy áp lực về phía học sinh. 

Khó báo cáo chi tiết

Ông Lâm Vũ Công Chính bày tỏ việc báo cáo chi tiết về dạy thêm, học thêm trong thực tế sẽ khó thực hiện. Chẳng hạn, GV báo cáo có 10 học sinh học thêm, sau tăng mỗi ngày vài em cũng phải báo cáo. Chức năng của nhà trường là quản lý chuyên môn, nên quy định rườm rà sẽ nảy sinh tình trạng "canh me" nhau. Để quản lý dạy thêm, học thêm, nên đưa vào các quy định xin cấp phép đối với hộ kinh doanh cá thể, với những điều kiện bảo đảm, thủ tục cần tinh gọn hơn việc xin giấy phép hoạt động của trung tâm bồi dưỡng văn hóa. GV cam kết thực hiện các yêu cầu với đơn vị quản lý giáo dục và ban ngành liên quan. Ví dụ, kinh doanh ăn uống cần cam kết an toàn vệ sinh thực phẩm nhưng không cần thiết phải trình thực đơn để xin cấp phép.