Bộ NN-PTNT lên tiếng về Quỹ phòng, chống thiên tai kết dư hơn 2.000 tỉ đồng

Bão số 3 gây thiệt hại vô cùng nặng nề về người và tài sản. Theo báo cáo của Bộ NN-PTNT, tính đến ngày 18-9, bão và mưa lũ sau bão đã làm 299 người chết, 34 người mất tích; ước tính tổng thiệt hại trên 60.700 tỉ đồng. (Ảnh: Lực lượng chức năng tìm kiếm nạn nhân mất tích tại thôn Làng Nủ, Lào Cai. Ảnh: Văn Duẩn)

Theo Bộ NN-PTNT, Quỹ phòng, chống thiên tai được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Phòng, chống thiên tai và Nghị định 78 ngày 1-8-2021 của Chính phủ. Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ bao gồm: Quỹ phòng, chống thiên tai trung ương do Bộ NN-PTNT quản lý và Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh do UBND cấp tỉnh quản lý.

• Bắt buộc nộp quỹ phòng chống thiên tai?

Bộ NN-PTNT khẳng định trong những năm qua, Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh đã mang lại hiệu quả tích cực, như tăng cường nguồn lực cho công tác phòng, chống thiên tai để các địa phương chủ động trong công tác xây dựng kế hoạch, phương án, tuyên truyền, đào tạo; tiếp nhận các nguồn viện trợ thuận lợi hơn, đặc biệt là khi có tình huống thiên tai xảy ra trên diện rộng; đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao năng lực chống chịu trước thiên tai, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Theo Bộ NN-PTNT, nguồn thu của quỹ cấp tỉnh bao gồm hỗ trợ, đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài; đóng góp bắt buộc của tổ chức kinh tế trong nước và nước ngoài trên địa bàn (tối thiểu 500.000 đồng, tối đa 100 triệu đồng); công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi đến tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường theo quy định của pháp luật về lao động. Cùng với đó là điều tiết từ Quỹ trung ương và giữa các Quỹ cấp tỉnh; thu lãi từ tài khoản tiền gửi; các nguồn hợp pháp khác (nếu có); tồn dư Quỹ cấp tỉnh cuối năm trước được chuyển sang năm sau.

Kết dư Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh là 2.263 tỉ đồng

Về tình hình thu, chi quỹ, Bộ NN-PTNT cho biết Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh được thành lập và hoạt động từ năm 2014. Tính đến 20-9-2024, 63/63 tỉnh, thành phố thu được 5.925 tỉ đồng, chi 3.686 tỉ đồng, kết dư Quỹ 2.263 tỉ đồng.

Bộ NN-PTNT khẳng định toàn bộ nguồn thu quỹ trong năm (bao gồm cả lãi từ tài khoản tiền gửi) sẽ chi cho các nội dung hỗ trợ các hoạt động phòng, chống thiên tai trên địa bàn của tỉnh/thành phố, ưu tiên cho các hoạt động: Hỗ trợ cho các hoạt động ứng phó thiên tai; cứu trợ, hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai; hỗ trợ các hoạt động phòng ngừa (chi tiết nội dung chi quy định tại Điều 16 Nghị định 78 năm 2021).

"Tồn dư quỹ cấp tỉnh là số tiền quỹ thu được từ khi thành lập, hàng năm nếu chi không hết được chuyển sang các năm sau để sử dụng tiếp" - Bộ NN-PTNT cho hay.

Hiện nay, sau khi bị thiệt hại do bão số 3 gây ra, một số địa phương dự kiến sử dụng Quỹ này để khắc phục hậu quả. Cụ thể, tỉnh Lào Cai 5 tỉ đồng, TP Hải Phòng 50 tỉ đồng, tỉnh Điện Biên 3 tỉ đồng, tỉnh Yên Bái 13 tỉ đồng, Thái Nguyên 10 tỉ đồng, các tỉnh khác đang tổng hợp thiệt hại, rà soát và đề xuất sử dụng Quỹ.

Về thẩm quyền chi Quỹ (Điều 17), Bộ NN-PTNT cho rằng UBND cấp tỉnh quy định chi tiết nội dung chi và mức chi của Quỹ cấp tỉnh tại Điều 16 Nghị định 78 theo đề nghị của cơ quan quản lý Quỹ cấp tỉnh.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện, xã quyết định nội dung chi và mức chi thực hiện nhiệm vụ phòng, chống thiên tai ngoài các nội dung chi tại khoản 1 Điều 16 cho các đối tượng theo đề nghị của Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cùng cấp.

Thực hiện việc điều chuyển cho Quỹ Trung ương theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ hoặc cho các quỹ cấp tỉnh của địa phương khác theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Có điều chuyển tiền Quỹ từ tỉnh này sang hỗ trợ tỉnh khác được không?

Từ Quy định về nguồn tài chính, nội dung chi của Quỹ nêu trên, Bộ NN-PTNT cho rằng nếu tỉnh nào trong năm ít có thiệt hại về thiên tai thì sẽ không phải sử dụng nhiều đến quỹ này của tỉnh dẫn đến việc tồn dư quỹ sẽ nhiều. Tuy nhiên, khi thiên tai bất ngờ xảy ra, gây thiệt hại lớn cho địa phương thì việc sử dụng Quỹ phòng, chống thiên tai cho các hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai thực sự cần thiết và ý nghĩa.

Tỉnh Lào Cai là địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người do cơn bão số 3 và mưa lũ gây ra. Thống kê sơ bộ từ ngày 7-9 đến ngày 19-9, Lào Cai có 150 người chết và mất tích, 86 người bị thương. Nhiều công trình cơ sở hạ tầng, sản xuất bị thiệt hại nặng nề… Ước tổng thiệt hại gần 6.000 tỉ đồng, bằng khoảng 2/3 tổng thu ngân sách nhà nước của Lào Cai năm 2023. (Ảnh: Một thi thể nạn nhân do lũ quét được tìm thấy ở thôn Làng Nủ hôm 12-9. Ảnh: Văn Duẩn)

Đồng thời các tỉnh còn tồn dư quỹ có thể tạm ứng hoặc hỗ trợ các tỉnh khác theo quyết định của Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Việc tồn quỹ cuối năm nhiều hay ít phụ thuộc vào tình hình thiên tai hàng năm tại địa phương.

Đối với việc điều chuyển Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh hỗ trợ các địa phương khác bị thiệt hại, Bộ NN-PTNT dẫn quy định tại khoản 4, Điều 17 Nghị định 78, cho rằng Quỹ phòng, chống thiên tai cấp tỉnh được thực hiện việc điều chuyển cho Quỹ cấp tỉnh của địa phương khác theo quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh.

Theo thông tin từ một số địa phương, một số tỉnh/thành phố đã sử dụng Quỹ phòng, chống thiên tai của tỉnh mình để hỗ trợ thiệt hại cho địa phương khác, cụ thể: TP HCM hỗ trợ Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Dầu Tiếng - Phước Hòa khoảng 7,5 tỉ đồng (năm 2017 hỗ trợ 2,5 tỉ, năm 2021 là 5 tỉ). Dự kiến năm 2024 sẽ hỗ trợ 6 tỉ.

TP Đà Nẵng hỗ trợ cho các tỉnh bị thiệt hại do thiên tai (Hà Giang, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Bình, Nghệ An, Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Đình, Phú Yên, Sơn La, Yên Bái, Thanh Hóa, Khánh Hòa) khoảng 49,9 tỉ đồng.

Ngoài ra, tỉnh Lào Cai quyết định tạm ứng Quỹ Phòng, chống thiên tai cấp tỉnh để hỗ trợ tỉnh Lai Châu khắc phục thiệt hại thiên tai 4 tỉ đồng năm 2019.

Vấn đề công khai Quỹ phòng, chống thiên tai hiện nay, Bộ NN-PTNT cho biết theo báo cáo, các địa phương thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin, công khai nguồn thu, chi quỹ theo quy định tại Điều 20, Nghị định số 78. Các hình thức công khai như sau.

Cấp xã: Báo cáo giải trình công khai tại cuộc họp tổng kết hàng năm, niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã, Trung tâm văn hóa các thôn và thông báo trên phương tiện truyền thanh xã.

Cấp huyện: Báo cáo giải trình tại cuộc họp tổng kết hàng năm, niêm yết tại trụ sở UBND cấp huyện và công khai trên Cổng thông tin điện tử của huyện.

Cơ quan quản lý Quỹ cấp tỉnh: Gửi cơ quan quản lý Quỹ trung ương; niêm yết tại trụ sở Quỹ cấp tỉnh; thông báo bằng văn bản tới cơ quan, tổ chức đóng góp quỹ; công khai trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý Quỹ cấp tỉnh hoặc UBND cấp tỉnh.

VCCI đề nghị chi Quỹ phòng, chống thiên tai để cứu trợ, khắc phục hậu quả của bão số 3

Ngày 18-9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh sau bão Yagi.

Trong nhiều đề xuất của mình, VCCI đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo việc chi Quỹ phòng, chống thiên tai để cứu trợ, khắc phục hậu quả của bão số 3. Đây là Quỹ do doanh nghiệp và người lao động đóng góp nhưng đến năm 2023 còn kết dư gần 2.000 tỉ đồng.