Ấn Độ và Bangladesh bỗng căng thẳng ngoại giao vì... cá hilsa

Cá hilsa, một đặc sản của cả Bangladesh và Ấn Độ, bỗng trở thành nguồn cơn căng thẳng ngoại giao giữa hai nước - Ảnh: CAMBAY TIGER

Theo đài Al Jazeera, cá hilsa (hay cá trích Ấn Độ) được mệnh danh là “nữ hoàng của các loài cá”, là một phần bản sắc ẩm thực của cả Bangladesh và khu vực tiểu bang Tây Bengal (Ấn Độ).

Lượng cá hilsa xuất khẩu của Bangladesh chiếm 70% lượng cá hilsa xuất khẩu của toàn thế giới. Tuy nhiên, sản lượng đánh bắt cá hilsa ở Bangladesh ngày càng giảm do tình trạng đánh bắt quá mức, nhu cầu ngày càng tăng cao cũng như những thách thức thời tiết, biến đổi khí hậu.

Trong năm 2024, người dân Bangladesh cho biết họ đang phải vật lộn để có thể đánh bắt đủ số lượng cá hilsa cung cấp cho thị trường trong nước do biển động nhiều. Một con cá hilsa nặng 1,5kg có giá khoảng 15 USD, tăng gần 5 USD so với năm ngoái.

• Ấn Độ và Bangladesh đổi đất, đổi dân

Cựu thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina từng sử dụng loài cá này như một công cụ ngoại giao để thúc đẩy mối quan hệ với quốc gia láng giềng Ấn Độ.

Thế nhưng vào tháng 9 vừa qua, chính phủ lâm thời Bangladesh quyết định cấm xuất khẩu tạm thời cá hilsa sang Ấn Độ. Quyết định này của Bangladesh đã vô tình làm bùng nổ cuộc khủng hoảng ẩm thực ngay trước thềm lễ hội Durga Puja ở Ấn Độ. Bởi món cá hilsa nấu trong nước xốt mù tạt là món ăn phổ biến trong dịp lễ hội Durga Puja.

Một số nhà quan sát xem động thái này của Bangladesh là hành động trả đũa Ấn Độ sau khi New Delhi lên tiếng ủng hộ cựu thủ tướng Bangladesh Hasina. Từ cuối tháng 8, bà Hasina đã tị nạn ở Ấn Độ sau khi bị phế truất.

Trái lại, phía Dhaka khẳng định lệnh cấm xuất khẩu tạm thời cá hilsa nhằm giảm giá bán cá nước ngọt trong bối cảnh vụ thu năm nay kém hơn so với năm trước, cũng như quản lý quần thể cá hilsa đang suy giảm do đánh bắt quá mức.

“Chúng tôi tạm dừng xuất khẩu cá ilish (cách gọi cá hilsa của người Bangladesh) trong khoảng thời gian khó khăn đến mức người dân Bangladesh cũng không thể mua loại cá này. Năm nay, tôi đã yêu cầu Bộ Thương mại tạm dừng bất kỳ hoạt động xuất khẩu cá ilish sang Ấn Độ trong dịp lễ Durga Puja”, ông Farida Akhter, cố vấn của Bộ Thủy sản và Chăn nuôi Bangladesh, trả lời trang tin Dhaka Tribune.

Tuy vậy, chỉ vài tuần sau khi ban hành lệnh tạm ngừng xuất khẩu cá hilsa sang Ấn Độ, Bộ Thương mại Bangladesh bất ngờ chấp thuận xuất khẩu lô hàng 3.000 tấn cá hilsa sang Ấn Độ trong dịp lễ hội Durga Puja.